به گزارش شبکه علمی ثریا، متن زیر یادداشتی است که علی نیکوکار، پژوهشگر فلسفه در مورد دیدگاه های هایدگر در مورد معنا و انسان نوشته است:
معنا، ذهنیت، انسان
از منظر هایدگر ابژههای ذهنی بر ابژههای عینی اولویت هستی شناختی دارند؛ جهان ذهنی، جهانی انتزاعی، غیر قابل بررسی و دسترسناپذیر نیست، بلکه جهان ذهنی نیز دارای عینیّت است و عینیّتهای آن در جلوههای صوری ابژههای عینی منعکس میشود. لذا ذهنیّت حقیقت بوده و دارای اصالت است؛ معنا براساس چنین اصالت ذهنیّتی به دنیای پیرامون انسان از سوی خود انسان بخشیده میشود.
هیچ معنای خارج از هستی انسان و تلقی وی از آن وجود نداشته، بنابراین معرفت شناسی مبتنی بر معناکاوی هستیهای انسانی میباشد و باید از درون فرایند معنابخشی خود انسان دنبال شود. تنها معیار ارزیابی معنا خود معناست و انسان موجودی معناساز است.
چون این معانی برساختۀ ذهن هستند، ذهنیّت تنها معیار ارزیابی نهایی میباشد، پس اثباتگرایی با تأکید بر ابعادِ بیرونیِ عینی، معیاری وهمآلود برای درک جهان انسانی است. به همین دلیل هایدگر نه به دنبال تبیین علّی جهانشمول فرازمان و فرامکان، پیشبینیپذیر، کنترلپذیر و کشفپذیر، بلکه نظام معنایی مشترک فهمپذیر، تفسیرپذیر و تأویلپذیر میان انسانها میباشد.
تفهم؛ فعالیت درگیرانه
فرض روش شناختی هایدگر این است که، درک و تفهّم در مسائل روزمره و رابطهایِ آدمی، از مطالعۀ ابژهها در علوم زیستی و طبیعی با پیش فرضهای ابژه - سوژه و ذهن - بدن دکارت، متمایز است.
انسان بودن به معنای هستی در جهان، به معنای مشارکت عینی و عملی در بسترهای فرهنگی و اجتماعی و تاریخی است. به عبارت دیگر، تفهّم، شیوهای برای هستی انسان است، تا شیوهای برای معرفت و دانستن؛ تفهّم ما عینیّت هستی ماست و هستی ما همان تفهّم ماست. به همین سبب هایدگر، قهرمانِ غلبه بر شکاف عمل و نظر، ارزش و واقعیت، باید و هست، عین و ذهن، سوژه و ابژه، نگاه سوم شخص و نگاه اول شخص، و به طور کلّی، وجود و موجود میباشد.
وی از این سنت ترجیحی "معرفت جدا شده از جهان عملی و عینی اثبات گرا"، بر معرفت منتج از فعالیت عملی درگیر" فاصله میگیرد و اظهار میدارد که فعالیت ماهرانۀ درگیر و عملی، بر نظریهپردازیهای عینی و اثباتگرا برتری دارد، زیرا قوام تفهّم و هستیِ در جهان (انسان) بر آن میباشد.
برای مثال در هایدگر، درک ماهیت چکش برحسب مشخصههای عینی ـ علمی ـ طبیعی آن مانند وزن، ضخامت، نرم کردن فلزها و...نمیتواند عمل چکشکاری را تبیین کند و این ویژگیها میتوانند تنها در ارتباط با خود عمل چکشکاری معنادار شوند، یعنی عمل چکشکاری مقدّم بر معرفت بر این نظایر میباشد.
ما از طریقِ "فعالیت درگیرانه" با جهان برخورد میکنیم. انحراف روش شناختی زمانی ایجاد میشود که ما این توصیفات ظاهری را با عمل درگیری آن اشتباه بگیریم. به همین دلیل هایدگر معنای نظریه در کلیّت آن را به دلیل دیدگاه چهارچوبی و محروم از واقعیتی که از فعالیت و معرفت عملی روزمره برداشت میشود، همواره مبتنی بر بستر خاص، نه جهانشمول، قلمداد میکند.
انسان در زندگی روزمره وقتی نیاز به تفهّم در جزء یا کلّ هستی خویش پیدا میکند که جهان بطور نامناسب عمل کند، یا برخی چیزها بطور صحیح عمل نکنند. هستی در رخداد است که لحظه ای پدیدار می گردد، همانطور که ابزار چکش وقتی خللی در آن وارد می شود آگاهی به نحوه هستی آن می یابیم.
تفهّم، از طریق تاویلگرایی یعنی پرتاپ شدن به چرخۀ تاویلی-تجربه زیستن روزمره در جهان، در قالب شعر و کلمات و نظایر آن بیان میشود. چراکه در گذشته و آینده و امکانهای آدمی، آنچه هست در کلمات است و آنچه نیست در کلمات نیست. لذا کلّ تفهّم-نوع هستی انسان در جهان، نه تنها زبانمند است بلکه زمانمند نیز هست، چراکه انسان اینچنین ماهیتی دارد، و نمی تواند خارج از تاریخ و جهان اجتماعی، خود ایستاده و بیاندیشد.
هایدگر معیار و ملاک صحّت نظریه را نه تنها در جهتبخشی و رسیدن به هدف محقّق، برای اصلاح حوزۀ مورد مطالعه یا نزدیک شدن به حلّ مسئله میداند، بلکه برای یک متخصص حرفهای، نظریه بوسیلۀ معرفت عملی پالایش میشود و در این فرایند ممکن است پذیرفته شده، تغییر یابد یا حذف شود. بالاترین سطح آزمون برای سنجش نظریه، زمانی بدست میآید که محقّق تجربههای عملی و واقعی گذشتۀ خود را همچون منظرگاههای دریافتی خویش به کار گیرد. بنابراین ارزیابی نظریه در معنای عملی پیچیدهتر از هر مدل و نظریههای صوری و علمی است.
هر نظریهای متقوّم بر عمل درگیرانهای میباشد و نحوۀ عمل بطور پیشینی و ماتقدّم، قوام و چگونگی شکل گیری نظریه را ایجاد می کند.
انسان در جهان
واژۀ "جهان" در هستیِ در جهان به معنای جهانی است که انسان در آن غوطهور است برخلاف هوسرل که معتقد بود از طریق آگاهی استعلایی میتوانیم زندگی را اپوخه (تعلیق) کنیم تا به ذات اشیا برسیم، هایدگر معتقد است انسان چنان درگیر جهان است که به سختی میتواند خارج از آن، نسبت به آن شناخت کامل بدست آورد و از سویی دیگر تفهّم انسانی، هستی وی در همین زندگی است؛ شناخت، محصول و در پیوندی عمیق با زندگی قرار گرفته است.
تنها زمانی از در چگونگی جهانمان آگاه میشویم که تغییر در آن رخ دهد. رخداد لحظهای ما را به شناخت رهنمون میکند. شخصی که با چکش کار میکند تا زمانی که نشکند، از آن آگاهی نمی یابد. به همین سبب جهان مبتنی بر علاقۀ ما نیست، بلکه خودش به نحوی در هستی عطا شده است، و وجود انسان ضرورتاً و همواره در جهان خودش گرفتار شده است.
به همین دلیل هایدگر مسئلۀ معرفت را اصلاً مطرح نمیکند، چرا که انسان نمیتواند از خودش جدا شده و ابژه قرار گیرد؛ «مسئلۀ پیش روی بشر این نیست که چطور خودش را برای خودش تبیین کند، بلکه این است که چطور به درستی انسان باشد، انسان سوژه است نه ابژه.»
هایدگر انسانیت را همانند وجود دارای تاریخی پیوسته و خود دگرگون می بیند. وی مشخصۀ اصلی مدرنیته را عینی سازی بیان میکند، مشخصهای که هوسرل هم به سمت آن هدایت شد. هایدگر با تاکید بر ذهنیت تاریخی، عینیت را یک توهم فرهنگ مدرن و پیامد تحریف تاریخی دازاین میداند. هایدگر میگوید: « دازاین در وجود خودش تاریخی است، امکانات دسترسی و شیوههای تفسیر هستیها، خودشان متنوع بوده و در اقتضائات تاریخی متفاوت فرض دارند .
از نظر هایدگر، آدمی با زمانۀ گذشتهاش بیشتر مترادف است تا با ساختار کنونی که از آن پدیدار گشته است، همچون تولد و مرگ. هوسرل نیز به این نکته، یعنی زیست جهان بین الاذهانی پی برده بود، اما نسخۀ هایدگری پدیدارشناسی، همۀ مسیرها، امکانات، جهان و ظهور هستی به طور عام را، به سمت "هستی اولیه" برمیگرداند که در رابطۀ با آن، کل ساختار ماتقدم تجربۀ آدمی، رمزآلود باقی میماند.
مشکل هایدگر تشریح ظهور کلّ متناهی در معنای عامش از نقطۀ اکنونی یعنی مطلق هستی میباشد. هستی همواره در هستنده پدیدار میشود، لذا پدیدارشناسی شیوۀ دستیابی ما به آن چیزی است که موضوع هستی شناسی است. هستی شناسی صرفاً به شکل پدیدارشناسی ممکن است. هایدگر در تلاش است با تاویل پدیدارشناسی، به سوی پیش تفهّمهای سایهوار هستی که همۀ ما دارای آن هستیم یعنی پیش ساختارهای هستی، حرکت کند.
از نظر هایدگر، تاویل مجموعه اصول یا قواعد تفسیر متون آن طور که واژه شناسان میپنداشتند نیست، یا یک روش شناسی علوم اجتماعی آنطور که دیلتای فکر میکرد نیست، بلکه تاویل به تبیین پدیدارشناختی خود هستی انسان دلالت دارد. به تعبیری دیگر، بازگشت به هستی که خودش را، برای آدمی در مرحلۀ آغازین به سبکی ناقص و مبهم مینمایاند، با تاویل پدیدارشناختی در صدد افشای آن پیش تفهّمها میشویم، تا آنچه ضمنی است واضح و معنای خود هستی درک شود
شیوه صحیح امر به معروف و نهی از منکر مطابق با سیره امام صادق (ع)
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
اعلام جدیدترین نتایج اعتباربخشی دانشکدههای پزشکی کشور
آمار نهایی انتخاب رشته در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ اعلام شد
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
سونی برای آدمها کولر همراه ساخت+عکس
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپهای آماتوری هم دیده میشود+عکس
اسپاتیفای یکی از قابلیتهای خود را بیخبر پولی کرد
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
چینیها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
ظاهر عجیب جدیدترین خودروی فراری با یک موتور ۱۲ سیلندر+عکس
دمای عجیب و غریب این سیاره گازی در فضا ثبت شد
۸۰۰۰ هزار سال پیش چگونه انسانهای اولیه به این غار تاریک در فرانسه رفتند
ناسا یک پیام از فضا در نزدیکی زمین دریافت کرد
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی
به تشکلهای دانشجویی گرنت اعطا میشود
۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترینهای آسیا در رتبهبندی تایمز
نشست «سواد بصری در مد و لباس» برگزار میشود
اولین نکوداشت روانشناسان رضوی برگزار می شود
پذیرش دانشجوی دکتری در پژوهشگاهها قانونی است
جزییات برگزاری کنکور مجدد برای داوطلبان سیل زده اعلام شد
کتاب چشمها تنها برای دیدن نیستند منتشر شد
رمان اجتماعی معمایی آفرودیت در نمایشگاه کتاب عرضه میشود
انتشار وضعیت فرهنگی ایران در پیمایش ارزشهای جهانی
آدرخش و رقص فانتومها در نمایشگاه کتاب طنین میاندازد
مهلت ثبت نام پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد پیام نور تمدید شد
ترقی در علم و دانش کشور مرهون تلاش معلمان و سنگربانان تعلیم و تربیت است
حمایت دانشگاه علوم پزشکی شیراز از بیماران مبتلا به به سلیاک
انتخاب عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی به عنوان استاد نمونه کشوری
رئیس جهاد دانشگاهی کشور وارد گلستان شد
طرح پایش و ارتقای سلامت اعضای جهاد دانشگاهی سلامت محور است
بررسی تاریخ ایران در چهار سده نخستین پس از اسلام
حمایت ۳۷ میلیارد تومانی از طرحهای حوزه اینترنت کوانتومی
کسب رتبه دوم در بین شرکت های بورسی و افزایش فروش و تولید در داروسازی دانا
هدیه ۲ میلیونی وزیر آموزش و پرورش به حساب معلمان واریز شد
جذب امریه سربازی در سازمان جهاد دانشگاهی خواجه نصیر
۱۷۰ دانشجوی نخبه امروز به عمره مفرده اعزام میشوند
کلید اولیه نوبت اول کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ منتشر شد
بازبینی مصوبه افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی شورایعالی انقلاب فرهنگی
جنگنده رادارگریز سوخو ۷۵ روسیه به ایران میآید؟
خودروی جدید که شبیه گربهها ساخته شده است+عکس
خودروهای ایرانی چشم کرهشمالی را گرفت+عکس
بازبینی مصوبه افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی شورایعالی انقلاب فرهنگی
تمدید مهلت ثبتنام در جشنواره علمی - پژوهشی پژوهشسراهای دانشآموزی
خدمات رایگان دندانپزشکی برای دانشآموزان ۶ تا ۱۴ ساله روستایی
موافقت با افزایش حقالزحمه ساعت اضافه تدریس معلمان
دیدار جمعی از معلمان با رهبر انقلاب در روز چهارشنبه
تصویب نقشه راه اجراییسازی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
کشف ۸ هزار و ۳۰ نفر دانش آموزان بازمانده از تحصیل در استان اصفهان
طحاننظیف: قانون اساسی به کلاسهای درس برده شود
احداث ۵ دهکده جامع ورزشی/ جذب نخبگان در دانشگاه فرهنگیان
تعلیق بودجه دانشگاه فرانسوی به دلیل حمایت از فلسطین
اعزام دو کاروان از دانشجویان بنیاد نخبگان به عمره آغاز شد
حمله خشونتآمیز پلیس نیویورک به دانشجویان حامی فلسطین در کلمبیا
آیین بزرگداشت مقام معلم در دانشگاه اصفهان برگزار شد
ثبتنام پشت کنکوریها جهت ترمیم نمره آغاز شد
دانشگاهیان کشور باید با شبکهسازی به جنبش دانشجویان جهان بپیوندند
برگزاری بیست و دومین نشست شورای عالی اتحادیه دانشگاهها و مراکز پژوهشی ساحلی و دریایی
آزمون مجدد برای کنکوریهای زیرکوه ۲۱ اردیبهشت برگزار میشود
چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس
موشک سنگین آنگارا-آ۵ با موفقیت پرتاب شد+عکس
ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس
سلاح قدیمی و کوچک اوکراینیها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس
سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟
تعرفه وحشتناک جیمیل با هوش مصنوعی اعلام شد
علم حکمی؛ لازمه دستیابی به تمدن نوین اسلامی
بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس
مسئله جدی امروز، زیستجهان مدرن است که راه مقابله فرهنگی با آن، تعامل بیشتر با جوانان است
ناسا به صورت تصادفی مریخ را بمباران کرد
ویژگیهای خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس
این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمیدهد+عکس
داوطلبان متقلب دستگاههای جاسوسی پیشرفته داشتند/احتمال محرومیت تا ۵ سال
فراخوان ثبت پرسشنامه در بانک اطلاعاتی ابزارهای سنجش سلامت و کیفیت زندگی
دستگیری ۲۵ نفر از داوطلبان متقلب کنکور/ حدود ۱۲ درصد داوطلبان غایب بودند
پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی در پژوهشگاه اقیانوسشناسی
بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس
همه اجساد در خاک این شهر تجزیه نمیشود و سالم میماند+عکس
سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟
این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمیدهد+عکس
نکته عجیبی که در تلویزیون ۴K هواوی خبرساز شد
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
سلاح قدیمی و کوچک اوکراینیها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
ویژگیهای خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس
رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سیسی ساخته محققان ایرانی+عکس
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر
ملاقات ستاره دنباله دار با ماه و مشتری و اورانوس+عکس
تعرفه وحشتناک جیمیل با هوش مصنوعی اعلام شد
گوگل جایگزین یورگن کلوپ سرمربی لیورپول میشود
ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس
گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
سونی برای آدمها کولر همراه ساخت+عکس
نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
داخل ساختمانهای عجیب با علامت X در چین چه خبر است؟ +عکس
خودروهای ایرانی چشم کرهشمالی را گرفت+عکس
برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنکتر میکند+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپهای آماتوری هم دیده میشود+عکس
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.